Hội chống hàng giả và Bảo vệ thương hiệu Thành phố Hà Nội giới thiệu phục vụ cho các Hội viên của Hội, các doanh nghiệp và người tiêu dùng. Những kiến thức cơ bản để các Hội viên, doanh nghiệp, người tiêu dùng cùng góp sức đẩy mạnh việc tuyên truyền, phòng chống hàng giả - hàng nhái – hàng kém chất lượng – vi phạm sở hữu trí tuệ làm lành mạnh thị trường Thành phố.
Nội dung:
- Hàng giả
- Quyền sở hữu trí tuệ
- Tác hại của hàng giả và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ
1: Thế nào là hàng giả?
Trả lời: Có bốn loại hàng giả:
1. Giả về chất lượng và công dụng: Hàng giả chất lượng và công dụng là hàng hoá không có giá trị sử dụng hoặc giá trị sử dụng không đúng với nguồn gốc, bản chất tự nhiên, tên gọi và công dụng của hàng hoá.
2. Giả mạo nhãn hàng hoá, bao bì hàng hoá: Hàng giả mạo nhãn hàng hoá, bao bì hàng hoá là hàng hoá giả mạo tên, địa chỉ của thương nhân khác trên nhãn hoặc bao bì cùng loại hàng hoá hoặc giả mạo chỉ dẫn về nguồn gốc hàng hoá, nơi sản xuất, đóng gói, lắp ráp hàng hoá trên nhãn hoặc bao bì hàng hoá.
3. Giả mạo về sở hữu trí tuệ: Giả mạo về sở hữu trí tuệ là hàng hoá, bao bì hàng hoá có gắn nhãn hiệu, dấu hiệu trùng hoặc khó phân biệt với nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý đang được bảo hộ dùng cho chính mặt hàng đó mà không được phép của chủ sở hữu nhãn hiệu, của tổ chức quản lý chỉ dẫn địa lý hoặc hàng hoá sao chép lậu là bản sao được sản xuất mà không được phép của chủ thể quyền tác giả hoặc quyền liên quan.
4. Các loại tem, nhãn, bao bì hàng hoá giả: Tem nhãn bao bi hàng hoá giả gồm các loại đề can, nhãn hàng hoá, bao bì hàng hoá, tem chất lượng, tem chống giả, phiếu bảo hành, niêm màng co hàng hoá có nội dung giả mạo tên, địa chỉ thương nhân, nguồn gốc hàng hoá, nơi sản xuất, đóng gói, lắp ráp hàng hoá. Thông thường, hàng giả có chứa một hoặc nhiều dấu hiệu giả như trên. Ví dụ vừa giả mạo nhãn hiệu hàng hoá vừa giả chất lượng, công dụng.
2: Thế nào là quyền sở hữu trí tuệ?
Trả lời: Quyền sở hữu trí tuệ là quyền sở hữu đối với tài sản trí tuệ bao gồm:
1. Quyền sở hữu công nghiệp: Quyền sở hữu công nghiệp là quyền của tổ chức, cá nhân đối với sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn, nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý, tên thương mại, bí mật kinh doanh do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu và quyền chống cạnh tranh không lành mạnh.
2. Quyền tác giả và quyền liên quan đến tác giả: Quyền tác giả là quyền sở hữu của tổ chức, cá nhân đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu. Quyền liên quan đến quyền tác giả là quyền của tổ chức, cá nhân đối với cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, tín hiệu vệ tinh mang chương trình mã hoá.
3. Quyền đối với giống cây trồng: Quyền đối với giống cây trồng là quyền của tổ chức, cá nhân đối với giống cây trồng mới do mình chọn tạo hoặc phát hiện và phát triển hoặc được hưởng quyền sở hữu.
3: Thế nào là hàng hoá xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ?
Trả lời: Hàng hoá xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ là sản phẩm, hàng hoá có các yếu tố xâm phạm được tạo ra từ các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ bao gồm:
1. Sản phẩm, hàng hoá xâm phạm quyền tác giả và quyền liên quan
2. Sản phẩm, hàng hoá xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp đối với sáng chế, giải phấp hữu ích, kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý, tên thương mại và thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn
3. Sản phẩm, hàng hoá xâm phạm quyền đối với giống cây trồng
Các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ bao gồm: sản xuất (chế tạo, gia công lắp ráp, chế biến, đóng gói, in sao), nhập khẩu, buôn bán, vận chuyển, quảng cáo, chào hàng, tàng trữ, cho thuê sản phẩm, hàng hoá có các yếu tố xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.
4: Thế nào là hàng hoá xâm phạm quyền đối với kiểu dáng Công nghiệp?
Trả lời: Kiểu dáng công nghiệp là hình dáng bên ngoài của sản phẩm được thể hiện bằng hình khối, đường nét, màu sắc hoặc sự kết hợp các yếu tố đó. Kiểu dáng công nghiệp được xác lập và bảo hộ dưới hình thức cấp bằng độc quyền kiểu dáng công nghiệp nếu có tính mới, có tính sáng tạo và có khả năng áp dụng trong công nghiệp.
Hàng hoá có yếu tố xâm phạm quyền sở hữu đối với kiểu dáng công nghiệp là sản phẩm (hoặc bộ phận của sản phẩm) mà hình dáng bên ngoài không khác biệt đáng kể với kiểu dáng công nghiệp được bảo hộ.
5: Thế nào là hàng hoá xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu?
Trả lời: Nhãn hiệu là dấu hiệu (thể hiện dưới dạng chữ cái, từ ngữ, hình vẽ, hình ảnh, kể cả hình ảnh ba chiều dùng hoặc kết hợp các yếu tố đó, được thể hiện bằng một hoặc nhiều màu sắc) để phân biệt hàng hoá, dịch vụ của các tổ chức, cá nhân khác nhau. Quyền sở hữu đối với nhãn hiệu được xác lập và bảo hộ dưới hình thức Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu.
Hàng hoá có yếu tố xâm phạm quyền sở hữu đối với nhãn hiệu là sản phẩm, hàng hoá hoặc trên bao bì sản phẩm, hàng hoá có gắn dấu hiệu trùng hoặc tương tự tới mức gây nhầm lẫn với nhãn hiệu được bảo hộ.
Trường hợp sản phẩm, hàng hoá có gắn dấu hiệu trùng hoặc khó phân biệt về tổng thể cấu tạo và cách trình bày so với nhãn hiệu hàng hoá được bảo hộ cho sản phảm, dịch vụ cùng loại thuộc phạm vi bảo hộ thì bị coi là hàng hoá giả mạo nhãn hiệu.
6: Thế nào là hàng hoá xâm phạm quyền đối với chỉ dẫn địa lý ?
Trả lời: Chỉ dẫn địa lý là dấu hiệu dùng để chỉ sản phẩm có nguồn gốc từ khu vực, địa phương, vùng lãnh thổ hay quốc gia cụ thể mà sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý đó có danh tiếng, chất lượng hoặc đặc tính chủ yếu do điều kiện địa lý của khu vực, địa phương, vùng lãnh thổ hoặc nước tương ứng với chỉ dẫn địa lý đó quyết định. Mọi tổ chức, cá nhân tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh hàng hoá tại lãnh thổ quốc gia, vùng lãnh thổ hoặc địa phương, khu vực được công nhận có quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý đó với điều kiện hàng hoá do mình sản xuất phải đảm bảo uy tín hoặc danh tiếng vốn có của hàng hoá này và bằng cách thể hiện chỉ dẫn đó trên hàng hoá, bao bì hàng hoá, giấy tờ giao dịch kinh doanh, quảng cáo hàng hoá này. Một số sản phẩm đã được mang chỉ dẫn địa lý được bảo hộ của Việt Nam như nước mắm Phú Quốc, Chè San Tuyết Mộc Châu, bưởi Đoan Hùng, Thanh long Bình Thuận, Vải Thanh Hà.
Hàng hoá có yếu tố xâm phạm chỉ dẫn địa lý là sản phẩm, hàng hoá hoặc trên bao bì sản phẩm, hàng hoá có gắn dấu hiệu trùng hoặc tương tự tới mức gây nhầm lẫn với chỉ dẫn địa lý được bảo hộ.
Trường hợp hàng hoá mang dấu hiệu trùng hoặc khó phân biệt về tổng thể cấu tạo và cách trình bày so với chỉ dẫn địa lý được bảo hộ cho sản phẩm cùng loại thuộc phạm vi bảo hộ thì bị coi là hàng hoá giả mạo chỉ dẫn địa lý.
7: Thế nào là hàng hoá xâm phạm quyền đối với tên Thương Mại?
Trả lời: Tên Thương mại là tên gọi của tổ chức, cá nhân dùng trong hoạt động kinh doanh để phân biệt chủ thể kinh doanh mang tên gọi đó với chủ thể kinh doanh khác trong cùng lĩnh vực và khu vực kinh doanh. Tên thương mại thường là tên doanh nghiệp. Quyền sở hữu tên thương mại được xác lập trên cơ sở thực tiễn sử dụng hợp pháp tên thương mại đó tương ứng với khu vực là lãnh thổ kinh doanh và không cần thực hiện thủ tục đăng ký.
Hàng hoá có yếu tố xâm phạm quyền sở hữu đối với tên thương mại là sản phẩm, hàng hoá hoặc trên bao bì sản phẩm, hàng hoá có gắn chỉ dẫn thương mại trùng hoặc tương tự tới mức gây nhầm lẫn với phân biệt (tên riêng) của tên thương mại được bảo hộ.
Nhãn hiệu, nhãn hàng hoá, chỉ dẫn địa lý, tên thương mại, khẩu hiệu kinh doanh (slogan), biểu tượng kinh doanh (lô gô), kiểu dáng bao bì sản phẩm, hàng hoá được gọi chung là chỉ dẫn thương mại.
8: Thế nào là hàng hoá xâm phạm quyền đối với giống cây trồng?
Trả lời: Giống cây trồng là quần thể cây trồng thuộc cùng một cấp phân loại thực vật thấp nhất, đồng nhất về mặt hình thái, ổn định qua các chu kỳ nhân giống, có thể nhận biết được bằng sự biểu hiện các tình trạng do gen hoặc sự phối hợp của các kiểu gen quy định và phân biệt được với bất kỳ quần thể cây trồng nào khác bằng sự biểu hiện của ít nhất một tính trạng có khả năng di truyền được.
Hàng hoá xâm phạm quyền đối với giống cây trồng là hàng hoá có yếu tố xâm phạm được tạo ra từ các hành vi xâm phạm quyền đối với giống cây trồng thuộc một trong các dạng:
1. Sử dụng giống cây trồng hoàn chỉnh hoặc vật liệu nhân giống của giống cây trồng được bảo hộ để thực hiện các hành vi thương mại mà không được phép của chủ văn bằng bảo hộ.
2. Sử dụng giống cây hoàn chỉnh hoặc vật liệu nhân giống của các giống cây trồng thuộc phạm vi được mở rộng quyền bảo hộ của chủ văn bằng bảo hộ.
3. Quy trình sản xuất giống cây trồng không khác biệt rõ ràng với giống cây trồng đã được bảo hộ .
4. Sử dụng tên của một giống cây trồng cùng loại gần với loài của giống được bảo hộ mà tên này trùng hoặc tương tự tới mức gây nhầm lẫn với tên của giống được bảo hộ.
Các yếu tố xâm phạm (1) và (2) nói trên cũng được áp dụng đối với vật liệu thu hoạch nếu chủ văn bằng bảo hộ chưa có điều kiện hợp lý để thực hiện quyền của mình đối với vật liệu nhân giống của cùng giống đó.
9: Tác hại của hàng giả, hàng hoá xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đối với người tiêu dùng như thế nào?
Trả lời: Người tiêu dùng đang là đối tượng trực tiếp và bị thiệt hại về nhiều mặt từ việc mua và sử dụng hàng giả, hàng hoá xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ (thường gọi là hàng nhái). Trước hết là thiệt về kinh tế do mua phải hàng giả, hàng nhái. Nguy hiểm hơn là ảnh hưởng đến sức khoẻ, tính mạng của người sử dụng hàng giả, hàng nhái vì đó là những hàng hoá không đảm bảo chất lượng, đặc biệt đối với các mặt hàng như: dược phẩm, thực phẩm, mỹ phẩm. Nạn hàng giả, hàng nhái luôn luôn là nguy cơ đe doạ trực tiếp đối với sức khỏe, tính mạng người tiêu dùng và lâu dài làm suy kiệt giống nòi.
10: Tác hại của hàng giả, hàng hoá xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đối với doanh nghiệp như thế nào?
Trả lời: Doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh chân chính là đối tượng chịu thiệt hại nhất về kinh tế do tệ nạn hàng giả, hàng hoá xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ gây ra. Hàng giả, hàng nhái làm giảm uy tín các thương hiệu chính phẩm, của người sản xuất kinh doanh chân chính. Hàng giả, hàng nhái làm lu mờ hình ảnh của nhãn hiệu nổi tiếng và có thể gây mất lòng tin đối với người tiêu dùng. Hàng giả, hàng nhái không chỉ gây thiệt hại về mặt kinh tế do uy tín thương hiệu bị giảm sút, mất thị phần, giảm sút lợi nhuận mà nghiêm trọng hơn là triệt tiêu động lực sáng tạo về trí tuệ của các doanh nghiệp nói riêng và của xã hội nói chung. Thậm chí làm cho công ăn việc làm bị mất đi và có thể dẫn đến bị phá sản doanh nghiệp
11: Tác hại của hàng giả, hàng hoá xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đối với trật tự quản lý nhà nước về kinh tế xã hội như thế nào?
Trả lời: Tệ sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng nhái ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường cạnh tranh lành mạnh và thu hút đầu tư để phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là thu hút đầu tư nước ngoài và thực hiện những cam kết song phương hoặc đa phương về sở hữu trí tuệ. Kỷ cương, pháp luật không được thực thi nghiêm minh, nhà nước thất thu thuế, xã hội mất đi của cải, vật chất, môi trường bị xâm hại, đó là những tác hại to lớn do tệ sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng trực tiếp gây ra. Không chỉ vậy, tệ sản xuất và buôn bán hàng giả, hàng nhái còn gây nên những hậu quả phức tạp, nặng nề về đạo đức và xã hội. Yếu tố phi pháp làm gia tăng chênh lệch giữa người giàu và người nghèo. Lợi nhuận phi pháp từ sản xuất buôn bán hàng giả, hàng nhái còn làm cho đạo đức bị tha hoá từ đồng tiền bất chính thu được, kéo theo đó là nạn cờ bạc, rượu chè và những tệ nạn xã hội khác có cơ hội phát triển.
12: Người tiêu dùng nếu mua và dùng hàng giả, hàng hoá xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ sẽ tác động thế nào đối với xã hội?
Trả lời: Người tiêu dùng không nên mua và sử dụng hàng giả, hàng hoá xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ cho dù hàng hoá đó giá rẻ hoặc hàng hoá đó đang được hưởng những khuyến mại dưới mọi hình thức. Nếu người tiêu dùng vô ý hoặc cố ý mua và dùng hàng giả, hàng nhái là trực tiếp tự gây thiệt hại cho mình về tiền của. Nguy hiểm hơn là ảnh hưởng đến sức khoẻ, tính mạng của mình. Tục ngữ có câu “tiền mất tật mang” là rất đúng nếu người tiêu dùng mua và sử dụng hàng giả, hàng nhái.
Việc mua và sử dụng hàng giả, hàng nhái là gián tiếp tiếp tay cho các đối tượng làm ăn phi pháp mà pháp luật cần phải nghiêm trị, là không ủng hộ các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh chân chính và làm ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
13: Hàng giả và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ được sản xuất và tiêu thụ như thế nào?
Trả lời: Hiện nay hàng giả đã có mặt ở tất cả các mặt hàng từ mặt hàng có giá trị thấp đến mặt hàng có giá trị cao, từ mặt hàng đơn giản đến loại hàng có công nghệ cao. Tất cả các loại hàng hoá phục vụ sản xuất, tiêu dùng, giải trí đều có thể bị làm giả, làm nhái. Hàng giả, hàng nhái được sản xuất trong nước và tiêu thụ rộng rãi trên thị trường, bên cạnh đó còn có cả hàng giả, hàng nhái được sản xuất hoặc đặt làm từ nước ngoài và nhập vào Việt Nam bằng mọi con đường chính ngạch, buôn bán qua Biên giới, hàng hoá xách tay và trao đổi của cư dân Biên giới. Phần lớn hàng giả làm ra từ vật tư, nguyên liệu, linh kiện rẻ tiền, không an toàn, được làm ra theo phương pháp thủ công, mặt bằng sản xuất chật hẹp không đảm bảo vệ sinh công nghiệp, vệ sinh an toàn thực phẩm rồi gắn bao bì nhãn hàng giả, nhãn hàng nhái những thương hiệu có uy tín hoặc sử dụng lại bao bì sản phẩm chính hãng để đóng gói hàng hoá, làm cho người tiêu dùng khó nhận biết, phân biệt giữa hàng chính hãng và hàng giả, hàng nhái. Hàng giả, hàng nhái thường được tiêu thụ ở các địa điểm, khu vực, trung tâm, cửa hàng buôn bán hàng hoá, ở cả thành thị, nông thôn, vùng sâu vùng xa. Hiện nay tại các shop, trung tâm thương mại, siêu thị nổi tiếng có bán hàng giả, hàng hoá vi phạm quyền sở hữu trí tuệ không phải là cá biệt.
14: Vì sao hàng giả, hàng hoá xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ thường rẻ hơn so với hàng thật?
Trả lời: Hàng giả, hàng hoá xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ thường có giá rẻ hơn hàng thật chính hãng là vì:
1. Người làm ra chúng không phải đầu tư trí tuệ, công sức đầu tư công nghệ.
2. Thường sử dụng vật tư, nguyên liệu, linh kiện rẻ tiền không đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật hoặc an toàn nên chi phí thấp.
3. Thường sử dụng lao động chưa qua đào tạo, giá nhân công thấp.
4. Trốn thuế.
15: Sử dụng hàng giả, hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ có an toàn không?
Trả lời: Như trên đã nói hàng giả, hàng hoá vi phạm quyền sở hữu trí tuệ hầu hết được sản xuất từ các vật tư, nguyên liệu, linh kiện kém chất lượng, không đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật hoặc an toàn, không có sự đầu tư về kỹ thuật và công nghệ để nâng cao giá trị sản phẩm, địa điểm sản xuất thường chật hẹp không đảm bảo an toàn vệ sinh công nghiệp, an toàn vệ sinh thực phẩm và sử dụng lại bao bì cũ của hàng chính hãng không an toàn. Do vậy mà hàng giả và hàng nhái thường không đảm bảo chất lượng như giá trị sử dụng thấp, không có công dụng khi sử dụng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây hại đối với sức khoẻ người sử dụng. Đặc biệt là các nguy cơ về môi trường, an toàn phòng chống cháy nổ, ví dụ như sử dụng bình gaz giả mạo thương hiệu đã hết thời hạn lưu hành sẽ gây cháy nổ hoặc sử dụng phân bón giả, thuốc trừ sâu giả có các thành phần, độc tố làm ô nhiễm môi trường.
16: Hàng giả và hàng hoá xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ có liên quan đến các hoạt động phi pháp khác như thế nào?
Trả lời: Sản xuất và buôn bán hàng giả, hàng hoá xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ là hoạt động phi pháp. Lợi nhuận thu được từ hoạt động sản xuất và buôn bán hàng giả, hàng nhái rất lớn, có thể nói là siêu lợi nhuận. Theo báo cáo của các tổ chức quốc tế, hoạt động sản xuất và buôn bán hàng giả, hàng nhái với quy mô lớn thường đi đôi với các hoạt động rửa tiền, sử dụng số tiền thu lợi bất chính để buôn bán vũ khí, ma tuý, đánh bạc, hoạt động mại dâm, hối lộ và các tệ nạn xã hội khác. Các tệ nạn xã hội như bảo kê, hối lộ, sử dụng ma tuý, mại dâm, cờ bạc, trốn thuế… có phần nguyên nhân từ hoạt động sản xuất và buôn bán hàng giả, hàng nhái.
17: Tại sao Nhà nước phải quan tâm đến công tác chống hàng giả và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ?
Trả lời: Hàng giả, hàng hoá xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ là sản phẩm của những kẻ làm ăn phi pháp và làm giàu bất chính. Cũng như một số nước trên thế giới, nhất là các nước đang phát triển, tệ sản xuất và buôn bán hàng giả, hàng nhái ở nước ta hiện nay đang trở thành “vấn nạn” cần phải tích cực đấu tranh ngăn chặn bài trừ. Nhà nước ta luôn quan tâm tăng cường công tác chống hàng giả, hàng nhái là vì:
1. Để tạo lập, duy trì môi trường kinh doanh lành mạnh cho các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh và thu hút các nguồn lực trong nước và nước ngoài để đầu tư phát triển.
2. Để bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể quyền sở hữu trí tuệ, các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh chân chính, qua đó khuyến khích việc đầu tư nghiên cứu áp dụng các tiến bộ khoa học công nghệ, sáng tạo tinh thần phục vụ cho sự phát triển.
3. Để bảo vệ quyền của người tiêu dùng, để người tiêu dùng không bị mua nhầm hàng giả, hàng nhái gây thiệt hại về tài sản và ảnh hưởng đến sức khoẻ, tính mạng của mình khi sử dụng hàng giả, hàng nhái.
4. Để thực hiện các cam kết song phương, đa phương liên quan đến thực thi quyền sở hữu trí tuệ mà nước ta đã ký kết hoặc gia nhập.
18: Khi mua hàng người tiêu dùng cần chú ý đến những nội dung gì liên quan đến người bán hàng và cung cấp hàng hoá?
Trả lời: Trước tiên người tiêu dùng nên mua hàng tại những địa chỉ quen, tin cậy, có đăng ký kinh doanh hợp pháp, có đủ điều kiện kinh doanh. Đối với những cơ sở bán hàng tiêu dùng, người tiêu dùng khi mua hàng nên yêu cầu người bán hàng xuất hoá đơn cho mình. Hoá đơn bán hàng là một trong những chứng cứ quan trọng trong trường hợp người tiêu dùng khiếu nại, tố cáo và bảo vệ quyền lợi của mình. Hoá đơn cho biết bạn đã mua hàng ở đâu, mặt hàng gì, mã số, giá cả bao nhiêu….
Khi sử dụng hàng hoá, bạn nên giữ lại bao bì, hướng dẫn sử dụng, bảo quản, phiếu bảo hành, hoá đơn…. Để phòng trường hợp hàng hoá bị lỗi, không bảo đảm chất lượng hoặc hàng giả, hàng nhái thì bạn có thể yêu cầu người bán hàng hoặc nhà sản xuất đổi hàng, sửa lỗi hoặc bồi thường cho bạn.
19: Nhãn hàng hoá là gì? Chức năng của nhãn hàng hoá?
Trả lời: Nhãn hàng hoá là bản viết, bản in, bản vẽ, bản chụp của chữ, hình vẽ, hình ảnh được dán, in, đính, đúc, chạm, khắc trực tiếp trên hàng hoá, bao bì thương phẩm của hàng hoá hoặc trên các chất liệu khác được gắn trên hàng hoá, bao bì thương phẩm của hàng hoá.
Chức năng của nhãn hàng hoá là:
1. Để người tiêu dùng nhận biết, làm căn cứ lựa chọn, tiêu thụ và sử dụng sản phẩm hàng hoá.
2. Để nhà sản xuất kinh doanh quảng bá cho hàng hoá của mình.
3. Để các cơ quan chức năng thực hiện việc kiểm tra, kiểm soát sản phẩm, hàng hoá.
Nhãn hàng hoá không phải là đối tượng thuộc lĩnh vực sở hữu trí tuệ. Tuy nhiên nhãn hàng hoá luôn gắn với sản phẩm, hàng hoá và là một đối tượng có thể bị làm giả hoặc vi phạm quy định về ghi nhãn hàng hoá.
Ngôn ngữ thể hiện trên nhãn hàng hoá tiêu thụ trên thị trường là tiếng Việt, đối với hàng hoá nhập khẩu phải có nhãn phụ bằng tiếng Việt kèm theo, trên nhãn phụ phải thể hiện đầy đủ các nội dung bắt buộc của nhãn gốc.
20: Nhãn hàng hoá cung cấp những thông tin gì cho bạn?
Trả lời: Nhãn hàng hoá cung cấp các nội dung thông tin bắt buộc và không bắt buộc. Thông tin bắt buộc là các thông tin mà đối với một sản phẩm cụ thể theo quy định của pháp luật phải được thể hiện trên nhãn hàng hoá nhằm cung cấp cho người tiêu dùng biết các thông tin cơ bản về sản phẩm đó như: Tên hàng hoá, địa chỉ nơi sản xuất, thành phần, ngày sản xuất, hạn sử dụng, hướng sử dụng …. Các nội dung thông tin không bắt buộc là các thông tin mà người sản xuất có thể đưa thêm vào nhãn hàng hoá, nhưng các thông tin này phải trung thực, đúng với bản chất của hàng hoá.
21: Khi mua hàng người tiêu dùng cần phải chú ý đến những nội dung gì liên quan đến nhãn hàng hoá?
Trả lời: Khi mua hàng bạn nên đọc kỹ các thông tin trên nhãn hàng hoá. Các thông tin này phải thể hiện được đầy đủ, chính xác các nội dung bắt buộc theo luật pháp đã quy định. Đối với bất kỳ hàng hoá nào cũng bao gồm những nội dung bắt buộc sau:
Tên hàng hoá, địa chỉ, nơi sản xuất, nhập khẩu; xuất xứ hàng hoá từ nước nào nếu là hàng nhập khẩu. Đối với từng loại hàng hoá riêng biệt pháp luật còn quy định các nội dung bắt buộc khác, ví dụ như thực phẩm phải có ngày sản xuất, hạn sử dụng, thành phần cấu tạo, hướng dẫn sử dụng, bảo quản, hàng nhập khẩu phải có nhãn phụ bằng tiếng việt…
Nếu hàng hoá không có đầy đủ các nội dung bắt buộc thì đó là một dấu hiệu nghi ngờ rằng hàng hoá đó có thể là hàng vi phạm, hàng giả hoặc hàng hoá không đảm bảo chất lượng an toàn, hàng lậu…
22: Bạn có cần quan tâm đến nhãn hiệu của hàng hoá khi mua hàng không?
Trả lời: Có, nhãn hiệu cũng như tên thương mại, chỉ dẫn địa lý là dấu hiệu để phân biệt giữa hàng hoá cùng loại của những nhà sản xuất khác nhau. Do đó khi mua hàng bạn nên chọn những hàng hoá có nhãn hiệu quen biết, nhãn hiệu đã dược đăng ký bảo hộ được thể hiện bằng ký hiệu chữ ® trong vòng tròn ở bên trên, cuối nhãn hiệu. Đối với những nhãn hiệu nhái hoặc bắt chước nhãn hiệu đã đăng ký, bạn cần xem xét kỹ nguồn gốc, xuất xứ của hàng hoá để tránh mua phải hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ, không đảm bảo chất lượng.
23: Hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ hay được bán ở đâu?
Trả lời: Hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ hay được bán tại các cơ sở bán hàng không đăng ký kinh doanh hợp pháp, không có cơ sở kinh doanh cố định, những cơ sở bán hàng lén lút, không đủ điều kiện kinh doanh. Người bán hàng thường không am hiểu pháp luật và thiếu kiến thức chuyên môn. Hàng giả, hàng nhái cũng hay được bán tại các khu vực dân trí thấp, người dân có thu nhập thấp, đặc biệt tại các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Ở những nơi này, người bán lẻ thường không ý thức được việc mình đang bán hàng giả, hàng nhái và dễ bị lợi dụng để tiêu thụ hàng vi phạm.
Tuy nhiên ở các khu vực đô thị, hàng giả, hàng nhái vẫn len lỏi và xuất hiện tại các cửa hàng, cửa hiệu sang trọng và các quầy bán hàng nhỏ lẻ. Ở những khu vực này, nhận thức của người bán lẻ tốt hơn, tuy nhiên nhiều khi người bán hàng cố tình nhập hàng giả, hàng nhái để bán cho người tiêu dùng.
Hàng giả, hàng nhái ít xuất hiện ở các trung tâm, siêu thị lớn do các cơ sở này kiểm soát hàng hoá đầu vào tốt hơn.
24: Những mặt hàng nào hay bị làm giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ?
Trả lời: Nói chung mặt hàng nào cũng có thể bị làm giả do việc áp dụng công nghệ cao trong sản xuất ngày càng phổ biến, đặc biệt là hàng giả nhập từ nước ngoài vào tiêu thụ trong nước.
Tuy nhiên các mặt hàng hay bị làm giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ thường tuỳ thuộc vào nhu cầu tiêu dùng từng khu vực cũng như tại từng thời điểm khác nhau. Đặc biệt là các mặt hàng đang được ưa chuộng trên thị trường. Những mặt hàng này là đối tượng hay bị làm giả, làm nhái hoặc bắt chước. Chẳng hạn phân bón thường bị làm giả nhiều vào dịp nông dân vào vụ chăm bón cây trồng. Mặt hàng rượu ngoại giả hay được bán vào dịp Tết, các nhãn hiệu, kiểu dáng thời trang của các hãng nổi tiếng cũng hay bị làm giả.
25: Làm thế nào để nhận biếtđược hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tụê?
Trả lời: Hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ có xu hướng làm giống hàng thật nên thường khó phát hiện, hàng giả ngày càng được sản xuất tinh vi nên càng khó phân biệt hơn. Hơn nữa nạn hàng giả, hàng nhái luôn thay đổi theo hàng thật để gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng. Ở mỗi thời điểm nhất định, đối với mỗi mặt hàng có những dấu hiệu để phân biệt hàng thật và hàng giả. Nhưng các dấu hiệu này luôn luôn được nhà sản xuất thay đổi. Vì vậy, khó có thể nắm bắt được đầy đủ các dấu hiệu để phân biệt hàng thật với hàng giả lưu thông trên thị trường.
Nếu chỉ nhìn bằng mắt thường khi có mẫu so sánh giữa hàng thật và hàng giả thì thường là hàng giả về nước sơn, độ sắc nét góc cạnh, bao bì …. Không thể bằng hàng thật. Nếu xem xét kỹ nhãn hàng hoá thì sẽ thấy ghi không đầy đủ hoặc sai. Khi thử hoặc sử dụng sẽ lộ ra khuyết điểm so với hàng thật. Nếu so sánh về giá thì hàng giả sẽ rẻ hơn hàng thật. Thực tế là các sản phẩm giải trí như băng đĩa, sản phẩm thời trang, giá hàng rẻ hơn hàng thật hàng chục lần.
Do đó, ngoài việc chủ động trang bị các kiến thức tiêu dùng cho mình như nêu trên thì người tiêu dùng cần tham khảo từ nhiều nguồn thông tin khác nhau như từ những người xung quanh, đặc biệt là nhà sản xuất, phân phối (hiện nay nhiều cơ sở sản xuất, phân phối cung cấp số điện thoại, tổ chức các kênh thông tin để hướng dẫn cho người tiêu dùng), các hiệp hội ngành hàng, hội bảo vệ người tiêu dùng và từ các cơ quan chuyên môn,…
26: Khi nghi ngờ một ai đó sản xuất, phân phối, buôn bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, người tiêu dùng cần làm gì để ngăn chặn?
Trả lời: Bạn cần phải thông báo ngay cho Cơ quan Quản lý thị trường nơi gần nhất hoặc chính quyền sở tại để kịp thời ngăn chặn việc bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.
27: Khi phát hiện hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, người tiêu dùng, người bán lẻ và doanh nghiệp có thể tố cáo tới các cơ quan Quản lý thị trường được không?
Trả lời: Người tiêu dùng, người bán lẻ và doanh nghiệp có thể tố cáo hành vi sản xuất buôn bán, vận chuyển, tàng trữ hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ bằng bất kỳ hình thức nào tới đội Quản lý thị trường Quận, Huyện, Chi cục Quản lý thị trường Tỉnh, Thành phố nơi gần nhất hoặc Cục Quản lý thị trường - Bộ Công thương hoặc Hội Chống hàng giả của Thành phố tại số 80 đường Quang Trung, Quận Hà Đông, TP Hà Nội.
Sưu tầm: Tân Hoa Mai